Neuburg – Waldhofen an der Jagst – eine Zeitreise in den 60-ern und 70-ern

Neuburg Waldhofen an der Jagst eine Zeitreise in den 60-ern und 70-ern

ontwerp en bouw: Hans Peters

De modelspoorbaan Neuburg Waldhofen an der Jagst  gaat terug in de tijd en liet oude tijden heleven. Toen er nog stoomtreinen in normale dienst reden en huizen gestookt werden met kolen en er TV antennes op het dak stonden. En auto’s nog herkenbaar waren door hun vorm, zoals de Borgward Isabella, Citroen DS, Fiat 500, VW kever en Renault 4.

Van deze baan is inmiddels, medio 2023, een drietal modules afgebroken. Het idee is om op basis van de overige nog bestaande modules een geheel nieuwe baan te bouwen met een dorp met station Neuburg Waldhofen aan een hoofdspoorlijn en een museumsmalspoorlijn, CFV Cursdorf – Fell – Vordorf . Een modelspoorbaan met een lengte van circa 4 meter, zie tekening. Later uit te breiden met een klein locomotievendepot met draaischijf. De baan is privé-eigendom van Hans Peters.

1. Korte kenschets van de oude baan

Veel details op deze baan zijn met de hand gebouwd met behulp van tekeningen, foto’s en verkenningen in Duitsland. Daaruit is een fraai gedetailleerde baan ontstaan. Het landschap had een lengte van maar liefst 7,50 meter bij een diepte tot 85 cm. Een complete baan. Met een station, een lokdepot, een stadje, een recreatiemeertje en een museumspoorbedrijf. Voorzien van foto-achtergrond, LED verlichting en afgerokt met zwart doek, waarover de treinen digitaal en computergestuurd rijden.

2. Voorbeelden uit geheel Duitsland op 1 baan samengevoegd.

deMaaslijn-Baan-Logo-Medium-Neuburg

Deze baan ging terug naar de 60-er en 70-er jaren in Duitsland. Uit de grote verscheidenheid aan motieven die deze periode in en rond het spoor levert, is gekozen voor een dorpje met een heus stoomlokdepot. Maar ook met recreatie en ander tijdverdrijf, die in die tijd de schaarse vrije tijd opvulde. Spoortechnisch is dit een interessante tijd. Het reizen in 3e klas vervalt. Er komen internationale expresstreinen, luxe TEE-treinen en vakantietreinen. Maar er rijden ook nog veel regionale personentreinen. Goederentreinen bestonden nog uit een samenraapsel van twee-assige wagens, hoofdzakelijk bruin van kleur. In de latere jaren van deze periode wordt de computernummering ingevoerd en het seinstelsel gemoderniseerd. Armseinen worden lichtseinen. Nieuwe kleurstelling voor rijtuigen wordt ingevoerd: groen wordt bij de DB rood/beige en oceaanblauw/beige bij de DB en bij De DR groen/beige. Steeds meer stoomlocomotieven worden vervangen door elektrische- en diesellocomotieven. Op de weg rijden auto’s direct herkenbaar aan de vorm, zoals de Citroen DS, Ford Taunus, Opel Blitz, NSU Prinz, VW kever, Renault 4 en Fiat 500.

een werkttrein is gestopt voor het station, waar op het andere spoor de Algau Zollernbahn staat te wachten

de zogeheten StrassenSchienenBus heeft korte tijd gereden in periode III, nu in bezit van de museumbaan

Neuburg Waldhofen an der Jagst

Het stadje Neuburg Waldhofen an der Jagst wordt gedomineerd door vakwerkhuizen. Dit stadje ligt ingeklemd tussen twee spoorlijnen: de Rummelstalbahn en de Salmtalbahn. Rond het station, dat 3 sporen heeft, is volop activiteit. Langs een van de sporen zijn recent 6 bomen geveld, omdat bladeren op de rails overlast bezorgden. Ook in die tijd al.
De marktplaats ligt opgesloten tussen de vakwerkhuizen. Het is marktdag, wat in een dorpje toendertijd bestond uit slechts enkele houten kramen. Groente en fruit zijn op eenvoudige wijze uitgestald.

DSCN7785
DSCN7781 60%

Aan het recreatiemeertje ligt een Gasthof, waar ter gelegenheid van de markt buiten een muziekkapel speelt. Er is veel volk op de been. Op het recreatiemeertje vaart een bootje. De kerk is, zoals dat hoort in die tijd, hooggelegen en met uitzicht op het meertje.

een bootje vaart op het meertje op een zonnige dag in het voorjaar

Museumeisenbahn Cursdorf – Fell – Vordorf

Eind jaren 60 ontstonden al de eerste museumspoorbedrijven in Duitsland. Op de baan is de museumspoorlijn Cursdorf – Fell – Vordorf in bedrijf. Hier ligt meterspoor, HOm. Het rollend materieel is afkomstig van oude smalspoorlijnen in Duitsland en Zwitserland. Onder andere een diesellok V52 en een tweetal typen stoomloks BR99. Vele goederenwagens. Personenwagens met en zonder balkon, waarvan de meeste op draaistellen.

het station van de museumbaan met links normaalspoor en rechts smalspoor

een kijkje in de lokloods van de museumbaan, waar wordt gewerkt aan de stoomlok type 99; rechts staat een Mercedes in de typisch bruine kleur uit die tijd

Bahnbetriebswerk Neuburg Waldhofen an der Jagst

Deze onderhoudswerkplaats voor (stoom)locomotieven heeft een lokloods met werkende draaischijf en diverse loodsen.
Zowel de kolenkraan als de waterkaan zorgen voor beweging. Met goederenwagens wordt realistisch gerangeerd, mede dankzij de digitale ontkoppelingstechniek. Nog tot begin jaren 70 werd in Duitsland met stoom op hoofdlijnen gereden. Dit vroeg nogal wat onderhoud.

3. Presentatie

m_S1380021

De baan heeft over de volle lengte achtergrondfoto’s, LED-verlichting achter een fries en infoborden opzij. Het geheel wordt met zwart doek afgerokt. Het gedeelte met het station, het dorpje met markplaats, de museumspoorlijn en het recreatiemeertje is geheel nieuw. Voor de locomotievenwerkplaats is gebruik gemaakt van enkele eerder gebouwde modules, die echter opnieuw zijn aangekleed en deels herschikt. Verder heeft de baan een nieuw ontworpen schaduwstation aan de achterzijde en een nieuwe grote spiraal aan de voorzijde, waarin de treinen zichtbaar voor het publiek naar boven en naar beneden rijden.

4. Gevarieerde treinenloop

De digitale treinenloop is zeer gevarieerd door het schaduwstation met 7 sporen aan de achterzijde van de baan en door de spiraal aan de voorzijde van de baan, die tevens als opstelstation dienst doet. De treinen worden vanuit een bedieningslessenaar met de computer gestuurd. De bedieningslessenaar staat op een zichtplek voor het publiek.

een stoomlok van de museumbaan komt aanrijden langs het weggetje, waar volop wordt gefotografeerd met een analoge Leica; op de achtergrond een Fiat 500.

5. Veel beweging

Op de baan is veel beweging. Bij de locomotievenwerkplaats wordt gerangeerd met stoom- en diesellocomotieven. Ook bij het station kan worden gerangeerd.  Op het meertje vaart een bootje.

6. Oog voor details

De doorgaande dubbelsporige hoofdlijn van de Rummelststalbahn is voorzien van bovenleiding, seinen, relaiskasten, km-aanduiding en kabelgoten. De bomen en struiken zijn speciaal voor deze baan met de hand gemaakt. Het landschap is opgebouwd uit de nieuwste soorten materialen: strooigras, vlokken, blaadjes en zoden. De bomen en struiken zijn speciaal voor deze baan gemaakt deels in zelfbouw en deels door Anita decor. Het railmateriaal op de hoofdbaan grotendeels code 83. Waar functioneel wordt met Soundloks gereden of gerangeerd.

een trouwpartij bij de kerk

de bruilofsgasten worden vervoerd in een Renault 8, een Citroen DS en een Mercedes uit die jaren; voor het bruidspaar staat de koets met paarden klaar

DSCN7784

 men komt terug van de markt en gaat richting station om weer naar huis te gaan

7. Originele treinsamenstellingen

Personentreinen

Ook voor de rijdende treinen is het grote voorbeeld leidraad, zoals Reisebürozug, Fernschnellzug, Eilzug en Nahverkehrszug. Maar ook treinen met aansprekende namen als Italia Express, Nordwest Express, Alpen Express, Mistral en Orient Express. Ook TEE treinen ontbreken niet.

een werktrein passeert het station van Neuburg Waldhofen

Goederentreinen

En natuurlijk de Kohlenzug en Holzzug. Ook in die tijd was er al ketelwagentransport: Kesselwagenzug. Maar ook de gemengde trein: PmG=Personenwagenzug mit Güterwagen. Waar functioneel wordt met Soundloks gereden of gerangeerd.

8. Dagelijks werk om stoomlocs bedrijfsvaardig te houden

Het Bahnbetriebswerk laat al het werk wat nodig was om het spoorwegbedrijf  in de jaren 60 en 70 overeind te houden. Hier worden stoom- en dieselloks onderhouden. Aan een stoomlok die op het Bw aankomt moet flink worden gewerkt. Daarbij wordt steeds de lok verplaatst, waardoor de machinist al die tijd op zijn machine moet blijven. Over lange werktijden gesproken.

plattegrond bw neuburg waldhofen a.d jagst 2013

Achtereenvolgens moet het volgende allemaal gebeuren:

  • inspectie uitvoeren (spoor 7, 1e kuil) en slakken en kolengruis verwijderen (spoor 7, 2e kuil)
  • zand aanvullen (spoor 7), kolen bijvullen (spoor 6), water bijvullen (spoor 5) en rookkamer schoonmaken (spoor 5)
  • lok draaien op de draaischijf
  • lok opstellen en op stoom houden tot volgende dienst op een draaischijfspoor of overnachten tot volgende dag en op stoom houden in de ronde lokloods

Al die plekken zijn op de modules te zien. Voor de dieselloks zijn er tappunten voor de dieselbrandstof. In die jaren nog een goedkope brandstof.

__________________________________________________________________________

Colofon

Bouw landschapsgedeelte: Hans Peters en Peter Paul Fransen. Bouw opstelmodule en bedieningslessenaar en realisatie computerbesturing: leden van MST de Maaslijn. Met dank aan de leden van het modelspoorteam de Maaslijn voor hun onmisbare bijdragen. En aan Hans Vogels en Eddy van Anita Decor.

Tekst en Foto’s Hans Peters.